در گفت وگو با آزمایشگاه رادین تشریح شد؛
تغذیه طبیعی و نقش آن در سلامت روانی سالمندان
آزمایشگاه رادین: مشاور سلامت روانی نقش تغذیه طبیعی در سلامت روان سالمندان را تشریح نمود.
به گزارش آزمایشگاه رادین به نقل از مهر، نوع تغذیه افراد جامعه نقش مهمی در ابعاد مختلف خلق و خو و سلامت روان آنها دارد. برای مثال مصرف تعدادی از خوراکی ها ممکنست بر کاستن علائم استرس و افسردگی تأثیر مثبتی بر جای بگذارد. بدین سبب توجه به سبد غذایی خانوار و قراردادن مواد غذایی طبیعی و بومی در آن از اهمیت ویژه ای در سلامت جامعه برخوردارست. بی گمان سالمندان به عنوان بخش مهمی از نیروی فکری جامعه، همیشه در معرض خطرات ناشی از استرس و اضطراب قرار دارند. این طبقه از جمعیت کشور با ازدیاد سن ممکنست گرفتار فشارهای اجتماعی و اقتصادی شوند. مواد غذایی سالم مانند عسل طبیعی می تواند به تعادل روانی سالمندان و کاهش اضطراب و افسردگی در آنها کمک نماید. به این منظور و برای مرور تعدادی از آثار غذاهای سالم در سلامت افراد سالمند، گفتگوی کوتاهی با جواد درستکار، مشاور سلامت روانی عسل ایچی ترتیب داده ایم که متن آنرا در ادامه می خوانید...
تاکید شما بر سلامت روانی سالمندان از کجا ناشی می شود؟
همان طور که می دانیم، شروع سالمندی از سن ۶۰ یا ۶۵ سالگی آغاز می شود. این تفاوت دیدگاه البته مربوط به نهادهای مختلف بین المللی است که این نوع تقسیم بندی ها را انجام می دهند. اصولاً سالمندان بعد از سال ها فعالیت در عرصه های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به سن بازنشستگی می رسند. اما موضوع اصلی اینجاست که ما از چه منظر و دیدگاهی به سالمندان می پردازیم. به نظر من سالمندان منبع مهمی از تجربه هستند که رکن اساسی برای هدایت جامعه به سمت تعالی اقتصادی و فرهنگی به شمار می روند. بدین سبب نگاهی ساختاری به این طبقه و توجه به نقش آنها در رشد خانواده و اجتماع، باید به نقطه تمرکز سیاست گذاران اجتماعی و فرهنگی در مورد مسائل سالمندی تبدیل گردد. بدین جهت متعادل سازی روانی و جسمی در سالمندان می تواند به عنوان یکی از سیاست های کلان اجتماعی در نظر گرفته شود. از جانب دیگر چنین بنظر می رسد که سالمندی عنوانی است که موجب انفعال درصد قابل توجهی از جمعیت جامعه و محرومیت بخش دیگری از جمعیت نوجوان، جوان و میانسال جامعه از تجربیات افراد بالای ۶۰ سال می شود. بدین سبب حذف بخش مهمی از جامعه در زیر چتر سالمندی خسارت های جبران ناپذیری بر شکوفایی جامعه بر جای می گذارد.
در قسمتی از صحبت های خودتان به متعادل سازی روانی اشاره کردید. دیدگاه شناسنامه ای به سالمندان موجب بروز چه مشکلات روانی در این طیف جمعیتی می شود؟
ابتداا به این نکته توجه کنید که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۱۶ درصد جمعیت جهان در رده سنی بالای ۶۵ سال قرار خواهند گرفت. بدین سبب توجه ویژه به این جمعیت از اهمیت بالایی برخوردارست. در اینجا می خواهم توجه شما را به یکی از شایع ترین مشکلات ناشی از ورود به سن سالمندی در جوامع درحال توسعه جلب کنم. این مشکل که به وضوح درحال بلعیدن جامعه ایرانی است با عنوان اضطراب و استرس شناخته می شود.
در واقع اضطراب یک واکنش طبیعی در مقابل عوامل استرس زا در محیط پیرامونی هر فرد است. و البته وجود اضطراب در میزان مشخص آن، امری طبیعی است اما متأسفانه بر هم خوردن وضعیت اقتصادی کشور در سالهای اخیر موجب ایجاد عوامل استرس زای بسیاری در زندگی هر شهروند ایرانی شده است. این را هم اضافه کنم که با افزایش سن ممکنست فرد گرفتار ترس از مرگ یا تنهایی شده و میزان استرس و اضطراب در او افزایش یابد.
از طرف دیگر فرد بهر دلیلی ممکنست گرفتار برخی بیماریها مانند مشکلات سیستم تنفسی، دیابت و یا تیروئید شود. بعضاً فرد در اثر تجربه اضطرابِ بیش از اندازه گرفتار اختلالات خواب می شود. تمام این موارد، نشانه های ناگواری از حذف افراد باتجربه جامعه و ایجاد شکاف بین نسلی در ایرانِ امروزی است. بدین سبب لازم است که دیدگاه شناسنامه ای از سالمندان کنار گذاشته شود. از جانب دیگر بایستی امکان مشارکت بیشتر افراد بالای ۶۰ سال را در امور اجتماعی فراهم آورد. مسلماً چنین فضایی موجب از میان رفتن مرزهای سنی و انتقال تجربه سالمندان به نوجوانان و جوانان می شود.
صرف نظر از اصلاحات کلانی که در لایه سیاستگذاری نسبت به سالمندان مورد نیاز است، چطور میتوان به رهایی سالمندان از استرس و اضطراب کمک کرد؟
همان طور که خودتان نیز به صورتی اشاره کردید، سیاستگذاری در قبال سالمندان مختص نهادهای حاکمیتی است. بدین سبب با وضعیت فکری و نگرشی حاکمان، امید چندان زیادی به اصلاحات ساختاری نمی رود. باید دقت کنیم که بالاتر از ده درصد سالمندان در جهان از پاره ای مشکلات ناشی استرس و اضطراب رنج می برند. مسئله درمان اضطراب و استرس در سالمندان از دو منظر قابل بررسی است. یکی درمان های روانی تخصصی و دیگری اصلاح فرهنگ غذایی. درمان های روانی بر عهده مشاوران و روان درمانگران است. از با اهمیت ترین دلیلهای اضطراب در سالمندی می توان به زوال عقل، مرگ عزیزان، ناتوانی های جسمی و حرکتی، مشکلات اقتصادی و تنهایی اشاره نمود. تمامی این عوامل، خودرا با نشانه هایی مانند دوری از جامعه و گوشه گیری، فراموشی، وسواس فکری، خستگی، مشکلات تنفسی و بی خوابی نشان میدهد. توجه کنید که درمان اضطراب در سالمندان باید با فرآیندی تخصصی و تحت نظر افراد متخصص صورت گیرد.
در کنار درمان های روانی که بر دنیای درونی و ارتباطی سالمندان توجه دارد، بایستی تمرکز خاصی بر فرهنگ غذایی داشت. به عبارت دیگر می توان قسمتی از پروسه درمان را بر دوش مواد غذایی طبیعی گذاشت. امروزه وجود ارتباط نزدیک میان افزایش فشار خون، چربی و قند از یک طرف و اختلالات عصبی از جانب دیگر به خوبی مشخص شده است. مسلماً بی خوابی، اضطراب و زوال عقلی همچون مشکلات ناشی از اختلالات عصبی محسوب می شود. از سویی دیگر تمامی این مشکلات ارتباط مستقیمی نیز با استرس اکسیداتیو و سندرم متابولیک دارد.
از میان مواد خوراکی طبیعی، چه مواردی بیشترین کمک را به تعادل جسمی و روانی سالمندان می کند؟
از جمله نکات اصلی که در بالا به آن اشاره شد، استرس اکسیداتیو است. این عامل تأثیر به سزایی در زوال عقلی سالمندان و ناپایدارسازی سلول های سالم مغر دارد. به عبارت دیگر عامل اصلی استرس اکسیداتیو در اثر فعالیت ملکول های ناپایداری تحت عنوان رادیکال های آزاد است. این ملکول ها در وضعیت خاصی موجب ایجاد لطمه در DNA سلولی شده و منجر به جهش های سلولی می شود. همین عامل، زمینه ساز بروز انواع سرطان در بدن سالمندان است. توجه کنید که زوال عقلی و زمینه سازی برای اضطراب نیز از همین جا ناشی می شود. بدین سبب مصرف خوراکی هایی با آنتی اکسیدان بالا موجب کنترل کارهای مخرب رادیکال های آزاد و به تعادل رسیدن متابولیسم در اندام های مختلف بدن سالمندان می شود.
با توجه به صحبت های شما مصرف آنتی اکسیدان ها مانعی در مقابل اضطراب و استرس در سالمندان است. چه خوراکی هایی را پیشنهاد می دهید؟
امروزه در هر مجله غذایی که بدنبال غذاهای مملو از آنتی اکسیدان بگردید، فهرست بلندی از این مواد را خواهید یافت. اما به جهت اینکه اشاره ای به این خوراکی ها داشته باشم، توجه شما را به مواد گیاهی مانند کلم قرمز، زغال اخته، کنگر، چای سبز، توت فرنگی و تمشک، گوجه فرنگی، اسفناج و چغندر جلب می کنم. سالمندان در کنار این مواد غذایی می توانند از عسل طبیعی نیز بهره گیرند. البته دقت کنید که مصرف هر کدام از این مواد بستگی به شرایط جسمی و سلامتی سالمندان دارد. بدین سبب پیش از مصرف هر گونه مواد غذایی بهتر است با پزشک خود مشورت کنند.
به عسل طبیعی اشاره کردید. این ماده غذایی چگونه در کنترل اضطراب و استرس سالمندان، ایفای نقش می کند؟
همان طور که می دانید عسل یک ماده غذایی طبیعی است. عسل در فرهنگ غذایی و دارویی بشر از قدیم تا حال جایگاه مهمی داشته است. سابقه استفاده از عسل در تمدن های بشری به هفت تا هشت هزار سال پیش از میلاد مسیح بازمی گردد. فرهنگ درمانی و پزشکی مردمان مصر تا اویغورستان و هند تا اروپا و حتی بومیان آمریکا، پر است از نسخه های مختلف بومی که در آنها از عسل به عنوان دارو استفاده شده است. بطور کلی عسل در سبد خرید خانوار دو نقش متفاوت را ایفا می کند. نقش اول را می توان از نظر غذایی و نقش دوم را می توان از نظر دارویی و درمایی بررسی کرد. تنها کافی است که به قفسه آشپزخانه های هر خانواده ایرانی نگاهی گذرا داشته باشیم. مادر بزرگ ها هنوز هم در درمان مشکلات گوارشی، سوختگی ها و زخم های سطحی از عسل استفاده می نمایند. این امر نشانگر جایگاه عمیق عسل در فرهنگ ایرانی هاست.
اما در مورد تاثیر عسل در پایین آوردن اضطراب و استرس در سالمندان، نکاتی را در بخش قبلی ذکر کردم. قسمتی از دلیلهای بروز اضطراب به استرس اکسیداتیو در مغز و سایر ارگان های بدن برمی گردد. مسلماً عسل به عنوان یک ماده غذایی مملو از آنتی اکسیدان می تواند موجب بهبود علایم ناشی از اضطراب باشد. باید بگویم که عسل از مواد مختلفی مانند قندهای طبیعی، ویتامین، آنزیم، پروتئین، مواد معدنی و ترکیبات فِنولی و آنتی اکسیدان تشکیل شده است. وجود تمامی این مواد در کنار هم، عسل را به یک شاهکار غذایی در طبیعت تبدیل نموده است. این را هم اشاره می کنم که مصرف عسل می تواند تا حدودی موجب بهبود علایم زوال عقلی و آلزایمر شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب